ΕΠΕ. Προσωρινή διοίκηση προς το σκοπό διεξαγωγής της δίκης προς λύση της εταιρίας. Ανάκληση διαχειριστών. Προϋποθέσεις επί διορισμού τους για ορισμένο χρόνο. Σπουδαίος λόγος. Διορισμός προσωρινής διοίκησης. Δυνατή όχι μόνο επί έλλειψης διαχειριστών αλλά και όταν υπάρχουν μεν, αλλά συντρέχει περίπτωση αδυναμίας, νομικής ή πραγματικής, για την άσκηση των καθηκόντων τους. Προϋποθέσεις νόμιμης εκπροσώπησης εταιρίας. Διάδικος, όμως, στις δίκες που αφορούν στις υποχρεώσεις και τις απαιτήσεις, που παράγονται από τη δράση της εταιρίας αυτής, είναι η ίδια η εταιρία. Έννομο συμφέρον των αιτούντων, εκπροσωπούντων πλέον του 1/10 του εταιρικού κεφαλαίου, για υποβολή αίτησης διορισμού προσωρινής διοίκησης προς διεξαγωγή της δίκης για λύση της εταιρίας.

Διατάξεις: 16, 19, 44 Ν 3190/1955, 69 ΑΚ

[…] Σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 19 παρ. 1 εδ. α’ και β’ του Ν 3190/1955, η διαχείριση που έχει ανατεθεί με το καταστατικό σε έναν ή περισσότερους εταίρους για ορισμένο χρόνο, μπορεί να ανακληθεί από το Μονομελές Πρωτοδικείο κατά τη διαδικασία της εκούσιας δικαιοδοσίας (άρθρα 739 επ. ΚΠολΔ) μόνο για σπουδαίο λόγο, εφόσον ελήφθη για αυτό καταφατική απόφαση από τη συνέλευση των εταίρων, χωρίς να απαιτείται τέτοια απόφαση όταν υπάρχουν δύο μόνο εταίροι, κατά δε την παρ. 3 της αυτής διάταξης «Σπουδαίος λόγος θεωρείται ιδίως η βαριά παράβαση καθηκόντων ή η ανικανότητα προς τακτική διαχείριση». Από την ερμηνεία των ανωτέρω διατάξεων προκύπτει ότι οι διαχειριστές – εταίροι της ΕΠΕ, που ορίσθηκαν από το καταστατικό, αν έχουν ορισθεί για ορισμένο χρόνο, ανακαλούνται, εφόσον συντρέχουν τρεις προϋποθέσεις και συγκεκριμένα: α) απόφαση της συνέλευσης των εταίρων, η οποία δεν απαιτείται σε διμελή εταιρία, β) σπουδαίος λόγος και γ) απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου, που δικάζει με τη διαδικασία της εκούσιας δικαιοδοσίας. Περαιτέρω, κατά τη διάταξη του άρθρου 69 ΑΚ, η οποία, όπως προκύπτει από τη γενικότητά της, εφαρμόζεται και σε εταιρίες περιορισμένης ευθύνης, προσωρινή διοίκηση σε νομικό πρόσωπο μπορεί να διορισθεί από το Δικαστήριο, ύστερα από αίτηση όποιου έχει έννομο συμφέρον, μόνο α) αν λείπουν τα πρόσωπα που απαιτούνται για τη διοίκηση, τούτο δε συμβαίνει σε περίπτωση θανάτου, βαριάς ασθένειας, μακράς απουσίας, απαγόρευσης, ανάκλησης, έκπτωσης, παραίτησης, λήξης της θητείας, μονίμων διαφωνιών μεταξύ των διοικούντων και εντεύθεν αδυναμίας λήψης απόφασης κ.λπ. ή β) αν τα συμφέροντά τους συγκρούονται προς εκείνα του νομικού προσώπου, όπως συμβαίνει στις περιπτώσεις που αναφέρει η διάταξη του άρθρου 66 ΑΚ και επί αυτοσύμβασης (άρθρο 235 ΑΚ). Και ναι μεν υποστηρίζεται η άποψη ότι η περίπτωση δικαστικού διορισμού προσωρινών διαχειριστών ΕΠΕ υπάρχει μόνο επί σύγκρουσης συμφερόντων, ενώ επί έλλειψης διαχειριστών τίθεται σε εφαρμογή η νόμιμη διαδικασία της διάταξης του άρθρου 16 του Ν 3190/1955, δηλαδή η διαχείριση θα ασκείται από όλους τους εταίρους συλλογικά, τούτο, όμως, θα μπορούσε να γίνει δεκτό όταν δεν υπάρχουν εντελώς διαχειριστές (θάνατος, παραίτηση), όχι και όταν υπάρχουν μεν, αλλά συντρέχει περίπτωση αδυναμίας, νομικής ή πραγματικής, για την άσκηση των καθηκόντων τους. Οπωσδήποτε, πάντως, θα πρέπει να γίνει δεκτό ότι η διάταξη του άρθρου 16 του Ν 3190/1955 λειτουργεί «εάν δεν συνεφωνήθη άλλως» και, έτσι, σε περίπτωση ύπαρξης σχετικής συμφωνίας και αδυναμίας για οποιονδήποτε λόγο λειτουργίας αυτής, θα πρέπει να λάβει χώρα διορισμός προσωρινών διαχειριστών κατά τη διάταξη του άρθρου 69 ΑΚ και δεν θα λειτουργήσει η διάταξη του άρθρου 16 του Ν 3190/1955. Βέβαια, κατά τη διάταξη του άρθρου 786 παρ. 3 ΚΠολΔ «το δικαστήριο μπορεί με αίτηση όποιου έχει έννομο συμφέρον να αντικαταστήσει την προσωρινή διοίκηση ή τους εκκαθαριστές για σπουδαίους λόγους». Με τη διάταξη αυτή συμπληρώνεται η διάταξη του άρθρου 69 ΑΚ με τη θέσπιση ουσιαστικού κανόνα ως προς την αντικατάσταση της προσωρινής διοίκησης, πλην, όμως, δεν εθίγησαν οι υπάρχουσες διατάξεις του Ν 3190/1955, διότι, όπως προκύπτει από τη διατύπωση της παρ. 1 της διάταξης του άρθρου 786 ΚΠολΔ, η δικαστική επέμβαση εκδηλώνεται όταν κατά το ουσιαστικό δίκαιο προβλέπεται τέτοια επέμβαση. Έτσι, ενόψει και της διάταξης του άρθρου 19 του Ν 3190/1955, για να διορισθούν από το δικαστήριο προσωρινοί διαχειριστές, θα πρέπει να έχει προηγηθεί ανάκλησή των, διά του καταστατικού της ΕΠΕ ή κατόπιν απόφασης των εταίρων, ήδη διορισθέντων, κατά τις αναφερόμενες στη διάταξη του άρθρου 19 του Ν 3190/1955 διακρίσεις, ειδικά δε η ανάκληση των διαχειριστών εταίρων, που έχουν ορισθεί με το καταστατικό για ορισμένο χρόνο, γίνεται, όπως ανωτέρω αναφέρθηκε, μόνο με δικαστική απόφαση (ΑΠ 294/2009, ΕφΛαρ 287/2012 ΤΝΠ ΔΣΑ).

Από τη διάταξη του άρθρου 44 παρ. 1 εδ. γ’ του Ν 3190/1955, προκύπτει ότι η εταιρία περιορισμένης ευθύνης λύεται με δικαστική απόφαση, για σπουδαίο λόγο, ύστερα από αίτηση κάποιου ή κάποιων εταίρων, οι οποίοι εκπροσωπούν τουλάχιστον το 1/10 του εταιρικού κεφαλαίου, από τη διάταξη δε του άρθρου 18 του ίδιου νόμου προκύπτει ότι οι διαχειριστές εκπροσωπούν την εταιρία και ενεργούν στο όνομά της κάθε πράξη διαχείρισης και διάθεσης σε κάθε περίπτωση που ανάγεται στο σκοπό της εταιρικής επιχείρησης. Διάδικος, όμως, στις δίκες που αφορούν στις υποχρεώσεις και τις απαιτήσεις, που παράγονται από τη δράση της εταιρίας αυτής, είναι η ίδια η εταιρία και όχι ο διαχειριστής της, στο όνομα δε της εταιρίας εγείρεται ή κατ’ αυτής απευθύνεται η σχετική αγωγή και, συνεπώς, η εταιρία λαμβάνει, ανάλογα με την περίπτωση, τη θέση ενάγουσας ή εναγομένης, ακόμη και στην περίπτωση που βρίσκεται σε αντιδικία με κάποιον από τους εταίρους. Αν ο εταίρος, που βρίσκεται σε αντιδικία με την εταιρία, είναι συγχρόνως και διαχειριστής της, διορίζεται προσωρινός διαχειριστής, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 69 ΑΚ, για να υποδεχθεί την αγωγή στο όνομα της εταιρίας και να την εκπροσωπήσει στο δικαστήριο, διότι τα συμφέροντά της συγκρούονται, προφανώς, με τα συμφέροντα του διαχειριστή εταίρου που αντιδικεί με αυτήν (ΕφΑθ 4623/1999 ΕλλΔνη 2001, 214). Πρέπει, άλλωστε, να σημειωθεί ότι για τον διορισμό προσωρινού διαχειριστή, δεν απαιτείται από τον νόμο να ληφθεί προηγούμενη σχετική απόφαση της συνέλευσης των εταίρων, η εξουσία δε του προσωρινού διαχειριστή περιορίζεται απλά και μόνο στη διεξαγωγή της δίκης περί λύσης της εταιρίας, ενώ παραμένει, κατά τα λοιπά, άθικτη η εξουσία του τακτικού διαχειριστή, ο οποίος έχει διορισθεί με το καταστατικό ή με απόφαση της γενικής συνέλευσης των εταίρων (ΕφΘεσ 80/2014 ΕπισκΕΔ 2014, 141). Κατ’ ακολουθίαν τούτων η άνω ένδικη αίτηση κατά το μέρος που ασκείται από την πρώτη των αιτούντων εταιρία περιορισμένης ευθύνης είναι απορριπτέα ως απαράδεκτη, καθόσον, σύμφωνα με τα εκτιθέμενα στην αίτηση πραγματικά περιστατικά, αληθή υποτιθέμενα, η πρώτη αιτούσα στερείται διοίκησης και συνεπώς θα έπρεπε να έχει ορισθεί ειδικός προσωρινός διαχειριστής, προκειμένου να ασκήσει, για λογαριασμό της, την ένδικη αίτηση και να την εκπροσωπήσει στη δίκη αυτή, μη αρκούσης προς τούτο της εκπροσώπησης αυτής από τον δεύτερο αιτούντα, καταστατικό διαχειριστή, καθώς ο τελευταίος βρίσκεται σε διαμάχη με τους καθών η αίτηση, λοιπούς διαχειριστές, γεγονός στο οποίο οφείλεται η έλλειψη διοίκησης της εταιρίας, ενώ κατά το μέρος που κρίνεται ως παραδεκτή, τυγχάνει μη νόμιμη, καθόσον με αυτήν ζητείται ο διορισμός προσωρινής διοίκησης εταιρίας περιορισμένης ευθύνης, διαχειριστές της οποίας έχουν ορισθεί, σύμφωνα με το καταστατικό, για ορισμένο χρόνο, άπαντες οι εταίροι αυτής, ο δε διορισμός της προσωρινής αυτής διοίκησης ζητείται λόγω πλασματικής έλλειψης διοίκησης και λόγω σύγκρουσης συμφερόντων μεταξύ αυτής και των δύο διαχειριστών της, χωρίς όμως, σύμφωνα με τα εκτιθέμενα στην αίτηση πραγματικά περιστατικά, αληθή υποτιθέμενα, να έχει λάβει χώρα ή να ζητείται από το δικαστήριο, ανάκληση των διαχειριστών της, όπως απαιτείται με βάση τα ανωτέρω εκτιθέμενα, προκειμένου να τύχει εφαρμογής η διάταξη του άρθρου 69 ΑΚ. Επομένως, ορθώς απορρίφθηκε η ένδικη αίτηση από το πρωτοβάθμιο δικαστήριο με την εκκαλουμένη για τους ίδιους ως άνω λόγους και κρίθηκε ότι παρέλκει η εξέταση της πρόσθετης παρέμβασης λόγω του παρακολουθηματικού της χαρακτήρα σε σχέση με την αίτηση.

Από […] αποδεικνύονται τα ακόλουθα πραγματικά περιστατικά: […] Από το Μάρτιο του 2015 όμως εμφανίσθηκαν προβλήματα στις σχέσεις μεταξύ των διαχειριστών της, επήλθε δε ρήξη στις προσωπικές τους σχέσεις, στις οποίες, κυρίως, στηριζόταν η ευόδωση του σκοπού της εταιρίας. Η ένταση στις προσωπικές σχέσεις των διαχειριστών της, οι οποίες έχουν πλέον διακοπεί, καθώς και η μεταξύ αυτών έντονη δικαστική διαμάχη, ασκεί καταλυτική επίδραση στην ομαλή λειτουργία της εταιρίας. Εξάλλου, η συνεργασία μεταξύ των τριών διαχειριστών της εταιρίας για την επίτευξη του σκοπού αυτής και την ομαλή λειτουργία της είναι, πλέον, αν όχι ανέφικτη, τουλάχιστον έντονα προβληματική. Οι ανταιτούντες, επικαλούμενοι ότι η εξέλιξη αυτή οφείλεται σε υπαιτιότητα του καθού η ανταίτηση, διαχειριστή της παραπάνω εταιρίας τους, -συνιστά δε σπουδαίο λόγο για τη λύση της, έχουν εκδηλώσει τη σαφή πρόθεσή τους, να ασκήσουν σχετική αγωγή, στην άσκηση της οποίας νομιμοποιούνται, δεδομένου ότι έκαστος εξ αυτών εκπροσωπεί πλέον του 1/10 του εταιρικού κεφαλαίου της, ειδικότερα δε το 1/4 αυτού.

Με βάση τα ως άνω αποδεικνυόμενα πραγματικά περιστατικά και λαμβανομένου υπόψη ότι ο σπουδαίος λόγος για τη λύση της παραπάνω εταιρίας, που επικαλούνται οι ανταιτούντες προς τούτο, αποδίδεται σε υπαίτια συμπεριφορά του καθού η ανταίτηση διαχειριστή της, είναι προφανές ότι θα υπάρξει σύγκρουση των συμφερόντων αυτών με αυτά της εταιρίας που εκπροσωπούν, κατά την εκδίκαση της σχετικής αγωγής λύσης.

Επομένως, σύμφωνα με όσα έχουν προεκτεθεί δικαιολογείται, παρά τον αντίθετο ισχυρισμό του καθού η ανταίτηση, το έννομο συμφέρον των ανταιτούντων για διορισμό προσωρινού διαχειριστή της προαναφερθείσας εταιρίας των διαδίκων, η εξουσία του οποίου θα είναι περιορισμένη, ειδικότερα δε θα αφορά μόνο στη διεξαγωγή της δίκης περί λύσης της εταιρίας, ενώ η εξουσία των τακτικών διαχειριστών της, ως προς όλα τα υπόλοιπα θέματα, θα παραμείνει άθικτη.

Κατ’ ακολουθία, γενομένης δεκτής της ανταίτησης, που είναι αρκούντως ορισμένη, περιέχουσα όλα τα εκ του νόμου αναγκαία στοιχεία, πρέπει να ορισθεί ως προσωρινός διαχειριστής ο …, δικηγόρος – οικονομολόγος, κάτοικος Θεσσαλονίκης, ο οποίος περιλαμβάνεται στον πίνακα πραγματογνωμόνων, με αποκλειστική αρμοδιότητα να υποδεχθεί την αγωγή λύσης της ως άνω εταιρίας, που θα ασκηθεί από τους εταίρους – διαχειριστές της, …, και να την εκπροσωπήσει στο δικαστήριο στην αντίστοιχη δίκη που θα ανοιχθεί. […]

(Απορρίπτει την έφεση.)

Πηγή: Α’ Δημοσίευση=ΔΕΕ, 2020, 1168επ.